W dniach 9–10 września 2010 roku w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie odbył się IX Krajowy Zjazd Górnictwa Odkrywkowego. Zjazd ten stanowił element Polskiego Kongresu Górniczego 2010 w Gliwicach. Jego Głównym organizatorem była Katedra Górnictwa Odkrywkowego.

W obradach zjazdu wzięło udział ponad 260 osób reprezentujących zarówno środowiska naukowe, administracyjne i rządowe z departamentów ministerstw związanych z geologią, górnictwem, energetyką oraz ochroną środowiska. Obecne było także szerokiego grono przedstawicieli poszczególnych branż górnictwa odkrywkowego z przemysłu.

Obrady IX Krajowego Zjazdu Górnictwa Odkrywkowego toczyły się pod hasłem „Górnictwo odkrywkowe w I połowie XXI wieku – szanse i wyzwania”.

Zgromadzonych gości przywitał Rektor AGH prof. Antoni Tajduś oraz Dziekan Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii prof. Piotr Czaja. Podziękowali oni za przybycie wszystkim uczestnikom i wspólnie zapewnili, że górnictwo odkrywkowe zawsze było, jest i będzie na akademii jednym z głównych specjalności kształcenia. Następnie zjazd otworzył Eugeniusz Grzeszczak – Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, który w swoim przemówieniu powiedział, że władze rządowe zdają sobie sprawę, że górnictwo odkrywkowe jest podstawą rozwoju gospodarki i podstawą dobrobytu oraz nieodłącznym elementem funkcjonowania cywilizacji technicznej.

Następnie przedstawiono dwa referaty inauguracyjne, które dotyczyły dwóch głównych rodzajów surowców wydobywanych metodą odkrywkową tj. węgla brunatnego i surowców skalnych. Pierwszy z nich pt. Stan obecny i strategia rozwoju branży węgla brunatnego w I połowie XXI wieku w Polsce wygłosił prof. Zbigniew Kasztelewicz, a następnie prof. Wiesław Kozioł pt. Górnictwo skalne w Polsce, stan obecny, perspektywy i uwarunkowania rozwoju.

Integralną częścią zjazdu była wystawa maszyn i urządzeń górnictwa odkrywkowego na parkingu AGH. Uczestnicy mogli z bliska zobaczyć koparkę hydrauliczną, ładowarki, spycharkę, wiertnicę, kruszarkę i przesiewacz, które zaprezentowały firmy m.in.: Amago sp. z o.o., Sandvik Mining and Construction sp. z o.o., Polremaco sp. z o.o., Maxam Polska sp. z o.o. czy Liebherr Polska sp. z o.o.

W celu przedstawienia opinii publicznej aktualnych problemów prowadzenia eksploatacji odkrywkowej w Polsce zorganizowano także konferencję prasową. Na pytania dziennikarzy odpowiadali przedstawiciele władz rządowych, środowiska naukowego oraz stowarzyszeń branżowych. Głównym tematem konferencji była problematyka zabezpieczenia złóż przed zabudową infrastrukturalną, tak aby mogły z nich korzystać także przyszłe pokolenia. „Obecnie z dnia na dzień tracimy kolejne złoża, które poprzez niekontrolowaną zabudowę ich powierzchni nie będą mogły być wykorzystane w przyszłości. Konieczne jest natychmiastowa zmiana regulacji prawnych dotyczących planowania przestrzennego nad terenami złożowymi. Obecne przepisy nie działają w tym temacie – mówił prof. Zbigniew Kasztelewicz. Jeżeli nie zabezpieczymy teraz naszych najcenniejszych złóż przyszłe pokolenia nam tego nie wybaczą. Konieczne jest także rzetelne przedstawianie informacji o wpływie górnictwa na środowisko przyrodnicze. W środkach masowego przekazu pokazuje się tylko negatywne skutki tego wpływu. A należy także pamiętać o jego pozytywnych stronach” – podsumował prof. Piotr Czaja.

W ciągu dwóch dni obrad wygłoszono 32 referaty zblokowane w V częściach referatowych. Dotyczyły one głównie zagrożeń i bezpieczeństwa eksploatacji górniczej, problemów eksploatacji węgla brunatnego i surowców skalnych oraz nowych technologii w górnictwie odkrywkowym. Nie zabrakło także zagadnień związanych z rekultywacją i ochroną środowiska, która jest bardzo ważnym elementem w prowadzeniu zrównoważonego rozwoju górnictwa odkrywkowego.

W ramach zjazdu odbyło się także otwarte posiedzenie Sekcji Górnictwa Odkrywkowego KG PAN i Głównej Komisji Górnictwa Odkrywkowego ZG SITG nt. „Problemów racjonalnej gospodarki złożami”.

Uczestnicy zjazdu na podstawie wygłoszonych referatów i przeprowadzonej dyskusji przyjęli uchwałę, którą Komitet Organizacyjny rozesłał do najwyższych władz ustawodawczych i wykonawczych w kraju

Zjazd uświetnił występ zespołu „Czerwone Gitary”, który obchodził 45-lecie swojego istnienia oraz widowisko Carskiej Rewii Tanecznej podczas bankietu wieczornego zorganizowanego w ogrodach Muzeum Archeologicznego w Krakowie.

Kolejny, X Krajowy Zjazd Górnictwa Odkrywkowego odbędzie się w 2015 roku.

• dr hab. inż. Zbigniew Kasztelewicz, prof. AGH
Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego ZGO
mgr inż. Maciej Zajączkowski
Sekretarz ZGO